Co warto wiedzieć o schorzeniach specjalnych i szczególnych?

Przepisy regulujące zatrudnienie pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności wyodrębniły 2 grupy schorzeń, które z uwagi na swoje konsekwencje istotnie wpływają na możliwości zawodowe i życie codzienne osób nimi dotkniętych. Udokumentowane schorzenia specjalne i szczególne wiążą się z określonym wsparciem pracodawców. Dzięki temu rynek pracy otwiera się także na osoby z niepełnosprawnością, które mają wyjątkowe trudności wykonywaniu obowiązków zawodowych.

W poniższym artykule poruszymy tematykę związaną ze schorzeniami specjalnymi i szczególnymi. Dowiesz się, które niepełnosprawności zaliczono do konkretnej grupy, jak je udokumentować i jakie wsparcie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu danego pracownika.

Choroby psychiczne zalicza się zarówno do schorzeń specjalnych jak i schorzeń szczególnych.

Czym są schorzenia specjalne i szczególne według PFRON?

Jeśli jesteś niepełnosprawny lub zatrudniasz osoby z niepełnosprawnościami, warto byś wiedział, że istnieją dwie istotne grupy schorzeń i je rozróżniał. Są to:

1. schorzenia specjalne,
2. i schorzenia szczególne.

Schorzenia specjalne to rodzaje niepełnosprawności, które wiążą się z istotnymi deficytami zmysłowymi wpływającymi na Twoje funkcjonowanie. Z punktu widzenia pracodawców mogą przynieść dodatkowe korzyści dla zatrudniających osoby z takimi schorzeniami. Stwierdzone schorzenie specjalne pozwoli Ci na uzyskanie wyższego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika z niepełnosprawnością. Wysokość tego wsparcia zależy od stopnia niepełnosprawności zatrudnionej osoby, co oznacza, że im poważniejsze ograniczenia zdrowotne, tym większa będzie pomoc finansowa dla Twojej firmy.

Z kolei schorzenia szczególne wg Ustawy o Rehabilitacji to takie, które wyjątkowo utrudniają Ci wykonywanie pracy. Będąc pracodawcą zatrudniającym osobę z takim schorzeniem, masz możliwość obniżenia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w swojej firmie. To rozwiązanie jest szczególnie korzystne, jeśli zatrudniasz co najmniej 25 pracowników na pełen etat, ale nie osiągasz wymaganego poziomu 6% zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.

Jakie schorzenia zaliczają się do specjalnych?

Do schorzeń specjalnych zaliczono 5 rodzajów zaburzeń, które są określane za pomocą symboli przyczyny niepełnosprawności mogących znaleźć się na orzeczeniu o niepełnosprawności Twojego pracownika. Lista schorzeń specjalnych obejmuje kody:

• 01-U – oznaczający upośledzenie umysłowe,
• 02-P – wskazujący na chorobę psychiczną,
• 04-O – dotyczący osób niewidomych i mających zaburzenia widzenia w stopniu umiarkowanym i znacznym,
• 06-E – oznaczający epilepsję,
• 12-C – odnoszący się do całościowych zaburzeń rozwoju.

Jak udokumentować schorzenie specjalne?

Zarówno, gdy jesteś pracodawcą, jak i pracownikiem, abyś mógł udokumentować schorzenie specjalne, nie musisz posiadać żadnych dodatkowych zaświadczeń. To w orzeczeniu stopniu niepełnosprawności znajduje się odpowiedni symbol automatycznie wskazujący na takie schorzenie.

Jakie dofinansowanie otrzymasz, zatrudniając osobę ze schorzeniem specjalnym?

Jeśli zatrudniasz pracownika z niepełnosprawnością, która jest związana ze schorzeniem specjalnym, możesz otrzymać zwiększone dofinansowanie do jego wynagrodzenia. Aby to było możliwe, pracownik musi przedstawić Ci orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, w którym jednoznacznie wskazano na występowanie schorzenia specjalnego – w sentencji, uzasadnieniu lub wskazaniach. Wysokość wsparcia zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika i kształtuje się następująco:

• 4140 zł – dla osób ze stopniem znacznym (zwiększenie o 1380 zł),
• 2585 zł – dla osób ze stopniem umiarkowanym (zwiększenie o 1035 zł),
• 1265 zł – dla osób ze stopniem lekkim (zwiększenie o 690 zł).

Jakie schorzenia zalicza się do szczególnych?

Istnieje grupa przyczyn niepełnosprawności, które wskazują, że dana osoba posiada schorzenie szczególne. Do niepełnosprawnych ze schorzeniem szczególnym możesz zaliczyć osoby, u których stwierdzono:

• chorobę Parkinsona,
• stwardnienie rozsiane,
• paraplegię, tetraplegię i hemiplegię,
• zaburzenia wzroku,
• zaburzenia słuchu,
• nosicielstwo wirusa HIV i chorobę AIDS,
• epilepsję,
• przewlekłe choroby psychiczne,
• upośledzenie umysłowe,
• miastenię,
• późne powikłania cukrzycy.

Jak udokumentować schorzenia szczególne?

Dokumentacja związana ze schorzeniami szczególnymi jest kluczowa, jeśli chcesz skorzystać z możliwości obniżenia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Pamiętaj, że zaświadczenie wydane przez lekarza medycyny pracy, lekarza rodzinnego lub inną osobę nieuprawnioną nie będzie uznane przez PFRON. Aby obniżyć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych i zmniejszyć wpłaty na PFRON, musisz posiadać odpowiednią dokumentację. Podstawą jest oczywiście orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. W niektórych przypadkach potrzebne Ci będzie także zaświadczenie od lekarza specjalisty.

Symbole przyczyn niepełnosprawności, które automatycznie wskazują na schorzenie szczególne (bez konieczności dodatkowego zaświadczenia) to: 06-E – epilepsja, 01-U – upośledzenie umysłowe, 02-P – choroby psychiczne, 04-O – zaburzenia narządu wzroku.

Co powinno zawierać zaświadczenie o schorzeniu szczególnym?

Jeśli orzeczenie o niepełnosprawności nie wskazuje bezpośrednio na występowanie schorzenia szczególnego (np. w przypadku tetraplegii przy kodach 10-N i 05-R), konieczne jest, by Twój pracownik uzyskał zaświadczenie od lekarza specjalisty. Dokument ten musi być wystawiony przez osobę uprawnioną, czyli lekarza specjalizującego się w danym schorzeniu. Zaświadczenie takie powinno zawierać:

• pieczęć i podpis lekarza lub podmiotu leczniczego,
• dane pracownika (imię, nazwisko, PESEL lub inny numer identyfikacyjny),
• informację potwierdzającą występowanie jednego ze schorzeń szczególnie utrudniających wykonywanie pracy.

Jakie znaczenie mają schorzenia specjalne i szczególne?

Obydwie grupy schorzeń mają zarówno dla osób niepełnosprawnych, jak i ich pracodawców znaczenie praktyczne. Udokumentowane:

• schorzenia specjalne wpływają na wysokość dofinansowania do wynagrodzenia pracownika.
• schorzenia szczególne zmniejszają wysokość obowiązkowej wpłaty na PFRON.

Te formy pomocy zaś sprawiają, że mimo istotnie obniżonych możliwości funkcjonalnych i zawodowych możesz odnaleźć się na rynku pracy i utrzymać zatrudnienie.

O schorzeniach specjalnych i szczególnych w pigułce

W naszym artykule przedstawiliśmy podstawowe informacje dotyczące 2 grup schorzeń mających wpływ na zatrudnienie osób z niepełnosprawnością i otrzymywaną przez pracodawców w związku z tym pomocą publiczną. Powinieneś zapamiętać, że istnieje 5 schorzeń specjalnych obejmujących: upośledzenie umysłowe, choroby psychiczne, epilepsję, całościowe zaburzenia rozwoju i zaburzeń wzroku w stopniu znacznym i umiarkowanym. Z tymi schorzeniami wiąże się dodatkowe wsparcie dla pracodawców. Mogą oni otrzymać zwiększone dofinansowanie do wynagrodzenia pracowników z niepełnosprawnością i schorzeniem specjalnym.

Schorzenia szczególne obejmują grupę zaburzeń funkcjonowania związanych z: chorobą Parkinsona, SM, paraplegią, tetraplegią i hemiplegią, zaburzeniami wzroku, zaburzeniami słuchu, nosicielstwem wirusa HIV i choroba AIDS, epilepsją, przewlekłymi chorobami psychicznymi, upośledzeniem umysłowym, miastenią i późnymi powikłaniami cukrzycy. Skutki tych chorób szczególnie utrudniają funkcjonowanie w roli pracownika. Dlatego pracodawcy, którzy zatrudniają pracowników ze schorzeniami szczególnymi, mogą obniżyć kwotę obowiązkowej wpłaty do Funduszu Rehabilitacji.