Analizujemy wszystkie możliwości znalezienia i wykonywania pracy dla chorych psychicznie

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia, aż jedna na cztery osoby na świecie doświadcza problemów ze zdrowiem psychicznym w pewnym momencie swojego życia. W związku z tym odpowiednio kształtowana polityka zatrudnienia i indywidualnie dostosowane warunki pracy stają się kluczowe. Niezbędne jest tutaj podejście pracodawców, którzy coraz częściej starają się tworzyć przyjazne i wspierające środowisko pracy dla niepełnosprawnych psychicznie.

Praca dla chorych psychicznie pełni istotną rolę terapeutyczną, dostarczając im poczucia wartości i stabilności. Dla osób z różnym stopniem nasilenia choroby psychicznej, odpowiednio dobrane stanowisko może stanowić element rehabilitacji i wspierać proces zdrowienia. Ważne jest, aby stanowisko pracy było dostosowane do indywidualnych potrzeb, co często jest możliwe dzięki bliskiej współpracy z terapeutami i specjalistami zdrowia psychicznego. Pomimo potencjalnych trudności, takich jak stres związany z nowymi wyzwaniami, odpowiednie podejście może uczynić miejsce pracy przestrzenią wsparcia i rozwoju.

Dlaczego ważne jest zrozumienie chorób psychicznych?

Choroby psychiczne to złożone zagadnienia dotykające umysłu i emocji. Różnorodność ich form oraz objawów wpływa na codzienne funkcjonowanie osób borykających się z nimi w specyficzny sposób. Nie znajdziesz identycznych osób z problemem psychicznym. Jednak zrozumienie ich podstaw i rozróżnienie typów zaburzeń może być Twoim kluczem do skutecznej pomocy sobie lub innej osobie z niepełnosprawnością psychiczną.

Definicja i zakres zagadnienia schorzeń psychicznych

Choroby psychiczne definiuje się jako schorzenia wpływające na myślenie, uczucia i zachowanie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla, że mogą one poważnie zaburzać normalne życie człowieka. Te z którymi spotkasz się najczęściej obejmują:

• zaburzenia nastroju (np. depresja oraz choroba afektywna dwubiegunowa),
• zaburzenia lękowe (np. fobia społeczna czy zespół lęku uogólnionego),
• zaburzenia psychotyczne (np. schizofrenia).

Symptomy, które zauważysz u siebie lub innego chorego mogą być subtelne i różnie interpretowane. Przez indywidualne różnice w doświadczeniach, leczenie i rehabilitacja zawodowa wymaga spersonalizowanego podejścia.

Jaka praca dla chorych psychicznie jest dostępna i jakie są ścieżki ich zatrudnienia?

Osoby chore psychicznie mogą znaleźć zatrudnienie w ramach różnych modeli pracy. Gdy choroba zbyt mocno nie zakłóca Twojego funkcjonowania najlepiej, byś szukał zatrudnienia na otwartym rynku pracy. W innym przypadku skorzystaj z:

1. zatrudnienia wspomaganego,
2. pracy chronionej,
3. pracy w przedsiębiorstwie społecznym.

Czym jest zatrudnienie wspomagane w przypadku chorych psychicznie?

Zatrudnienie wspomagane to proces, który przebiega przy profesjonalnym wsparciu dotychczas najczęściej organizacji pozarządowej i wiąże Twoje zatrudnienie z otwartym rynkiem pracy. Gdy doświadczasz zaburzeń psychicznych i masz trudności w znalezieniu i utrzymaniu pracy możesz skorzystać z pomocy asystenta (m.in. pracownika ośrodka pomocy społecznej, doradcy w projekcie, trenera z fundacji). Specjalista pomoże Ci w dopasowaniu ofert do Twoich umiejętności oraz jeśli trzeba będzie pełnił rolę mentora podczas Twojego zatrudnienia.

Badania pokazują, że taka forma zatrudnienia minimalizuje stygmatyzację i wpływa na zwiększenie udziału osób z problemami zdrowia psychicznego na rynku pracy. Ta forma daje także niezależność i poczucie wartości zatrudnionych osób. W ramach zatrudnienia wspomaganego specjaliści, współpracują z pracodawcami i monitorują postępy swoich podopiecznych. Według raportów, znaczna liczba pracodawców uznaje takie podejście za korzystne zarówno dla firmy, jak i pracownika.

Praca chroniona dla niepełnosprawnych z symbolem 02-P w orzeczeniu

Praca chroniona zapewni Ci bezpieczne i dostosowane środowisko pracy, gdy Twój stan jest trudny do ustabilizowania. Swoje kroki skieruj do okolicznych zakładów pracy chronionej, gdzie warunki są dostosowane do potrzeb pracowników takich, jak Ty. Pracodawcy w tym modelu zatrudnienia otrzymują wsparcie finansowe od państwa, co zachęca ich do tworzenia stanowisk. Dzięki temu Ty możesz być aktywny zawodowo i nie martwić się swoimi obciążeniami psychicznymi.

Opracowania wskazują, że osoby zatrudnione w ZPCH i ZAZ czują się akceptowane i mniej narażone na dyskryminację. Specjalistyczne warunki pracy pozwolą Ci rozwijać umiejętności zgodnie z objawami choroby, z czym w tradycyjnych miejscach pracy mógłbyś mieć problem.

Jak wspomagają zatrudnienie chorych psychicznie przedsiębiorstwa społeczne?

Przedsiębiorstwa społeczne mogą stanowić dla Ciebie ciekawą alternatywę, łącząc działalność biznesową z misją społeczną. W tego typu organizacjach mimo zaburzeń psychicznych możesz pełnić różne role, które odpowiadają Twoim umiejętnościom i oczekiwaniom. Przykładami takich działalności w Polsce są warsztaty produkcyjne i usługi społeczne. W takim modelu zatrudnienia zyskasz możliwość zdobycia nowych kwalifikacji w przyjaznym otoczeniu.

Eksperci zauważają, że te przedsiębiorstwa społeczne sprzyjają rehabilitacji społecznej i zawodowej. Rozwijają przedsiębiorczość w środowisku i co ważne zapewniają praktyczne szkolenia i opiekę mentorską. To miejsce, gdzie praca ma również wymiar społeczny, wpływając pozytywnie na życie całej społeczności.

Jakie zawody może wykonywać niepełnosprawny psychicznie?

Niepełnosprawność psychiczna nie musi stanowić dla Ciebie bariery w zdobyciu zawodu i pracy. Ważne jest, abyś wspólnie z pracodawcą dopasował stanowisko do Twoich mocnych stron i z drugiej strony do ograniczeń. Dzięki temu, mimo niepełnosprawności psychicznej, odnajdziesz się w różnorodnych branżach, takich jak administracja, usługi czy sektor kreatywny.

Możesz pracować m.in. jako:

• Pracownik biurowy (np. pomoc administracyjna, wprowadzanie danych),
• Bibliotekarz lub pracownik archiwum,
• Grafik komputerowy lub pomoc w dziale kreatywnym,
• Sprzedawca w sklepie specjalistycznym,
• Recepcjonista w małych biurach lub instytucjach,
• Asystent ds. obsługi klienta (np. przy kontaktach telefonicznych lub e-mail),
• Pomocnik w warsztacie rękodzielniczym lub artystycznym,
• Opiekun zwierząt w schronisku lub hotelu dla zwierząt,
• Pracownik fizyczny w zakładzie chronionym lub spółdzielni socjalnej.

Jakie stanowiska są przeciwwskazane dla niepełnosprawnych z symbolem 02-P w orzeczeniu?

Mając symbol 02-P (choroby psychiczne) w orzeczeniu możesz jednak napotykać na szczególne ograniczenia w niektórych zawodach lub stanowiskach pracy, zwłaszcza tych, które wymagają wysokiego poziomu odporności psychicznej, permanentnego skupienia czy stałej gotowości do podejmowania szybkich decyzji. Dotyczy to w szczególności profesji związanych z dużą odpowiedzialnością za bezpieczeństwo innych osób lub wymagających częstej konfrontacji z sytuacjami stresującymi.

Wskazania do unikania niektórych stanowisk często mogą wynikać z zaleceń Twojego lekarza psychiatry lub psychologa. Przykładowe stanowiska pracy, na których nie możesz pracować to:

• Praca w służbach mundurowych (policja, straż pożarna, wojsko),
• Zawody związane z prowadzeniem pojazdów,
• Praca w ochronie, zwłaszcza w miejscach podwyższonego ryzyka,
• Operator ciężkiego sprzętu,
• Dyspozytor w centrach ratowniczych i kryzysowych,
• Zawody medyczne z bezpośrednim kontaktem w sytuacjach zagrożenia życia,
• Pilot w liniach lotniczych czy maszynach specjalistycznych.

Jak rozpoznać możliwości zawodowe i przygotować się do pracy?

Zdrowie psychiczne niestety może wpływać na wiele aspektów Twojego życia zawodowego. Dlatego jest musisz potrafić umiejętnie zarządzać zarówno swoimi oczekiwaniami, jak i możliwościami pracy.

Jak ocenić indywidualne zdolności do pracy w sytuacji choroby psychicznej?

Z uwagi na stan zdrowia psychicznego indywidualna ocena zdolności jest dla Ciebie kluczowa. Musisz zrozumieć i rozpoznać swoje mocne i słabe strony. Pewność siebie i samoświadomość znacząco poprawią Twoją efektywność zawodową.

Oczywiście możesz skonsultować się w tym celu z doradcą zawodowym. Dzięki niemu realistycznie ocenisz swoje talenty i możliwości. To jednak nie wystarczy w sytuacji gdy dotyka Cię niepełnosprawność psychiczna. Warto byś skorzystał z konsultacji psychologicznych. One mogą Ci pomóc w identyfikacji problemów z którymi będziesz konfrontował się na określonych stanowiskach i czy w związku z chorobą psychiczną będziesz mógł sobie poradzić bez pogłębiania swoich zaburzeń. Ogromne znaczenie ma kontakt z lekarzem, który Cię prowadzi. To przede wszystkim on oceni Twoją zdolność do pracy w danym momencie.

Tak, jak każdemu, udział w specjalistycznych warsztatach i szkoleniach może Ci pomóc w przygotowaniu do wejścia na  rynek pracy. Dzięki nim zdobędziesz wiedzę i umiejętności potrzebne w konkretnych branżach.

Obierz realistyczne cele zawodowe

Ustalanie realistycznych celów zawodowych pomoże Ci zmniejszyć stres i poprawić jakość życia w pracy. Cele, które obierzesz muszą być konkretne, mierzalne i możliwe do zrealizowania. Ważne jest, aby każdy cel zawodowy odzwierciedlał Twoje osobiste możliwości i ograniczenia związane i niezwiązane z chorobą.

Doceń rolę wsparcia znajomych i rodziny, którzy mogą dostarczyć Ci konstruktywnej krytyki,ale i wsparcia emocjonalnego.

Jakie wsparcie w miejscu pracy powinni mieć chorzy psychicznie?

Wsparcie w miejscu pracy dla osób z problemami psychicznymi jest kluczowe. Dostosowanie środowiska pracy oraz efektywne wykorzystanie roli asystenta lub trenera pracy mogą znacząco poprawić ich doświadczenie zawodowe.

Jak dostosować środowisko pracy do potrzeb chorych psychicznie?

Dostosowanie miejsca pracy zapewni Ci komfort psychiczny. Warto, byś wybrał firmę, gdzie pracodawca indywidualnie podejdzie do Twoich potrzeb np. takich jak elastyczne godziny pracy czy możliwość pracy zdalnej. Warto, by zapewnił Ci spokojne i ciche miejsce do pracy.

Jaką rolę pełni trener pracy lub asystent chorego psychicznie pracownika?

Trener pracy odgrywa istotną rolę we wspieraniu pracowników z trudnościami psychicznymi. Pomoże Ci integrować się z zespołem oraz dostosować do wymogów zawodowych. Wsparcie trenera obejmuje coaching indywidualny i grupowy, mający na celu rozwijanie Twoich umiejętności społecznych i zawodowych. Trener pracy stosuje strategie, które ułatwią Ci radzenie sobie ze stresem i wzmocnią Twoją motywację. Dzięki regularnym sesjom z trenerem możesz efektywnie monitorować swoje postępy w pracy. Badania naukowe pokazują, że wsparcie trenera pracy poprawia samopoczucie pracowników oraz ich zaangażowanie.

Tworzenie środowiska pracy wspierającego zdrowie psychiczne jest procesem wymagającym. Zatrudnienie asystenta dla chorego psychicznie pracownika przynosi liczne korzyści. Rola ta jest nieoceniona w budowaniu przyjaznego dla Ciebie zatrudnienia i pomocy Ci w miejscu pracy, która nie obciąży Twoich współpracowników.

Prawne aspekty zatrudnienia osób z zaburzeniami psychicznymi

Zatrudnienie osób z zaburzeniami psychicznymi jest chronione prawnie w wielu krajach również w Polsce. Istnieją również różne formy wsparcia i ulgi dla pracodawców oraz samych pracowników, aby ułatwić integrację chorych psychicznie na rynku pracy. Przepisy mają na celu zapobieganie dyskryminacji oraz zapewnienie równych szans w zatrudnieniu. Zgodnie z prawem, pracodawca nie może stosować wobec Ciebie działań dyskryminujących. Ty zaś masz prawo do dostosowań w miejscu pracy zgodnie z Twoimi potrzebami.

W Polsce pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne z symbolem 02-P na orzeczeniu mogą ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne. Programy finansowane ze środków PFRON pomagają zatem obniżyć koszty Twojego zatrudnienia. Dodatkowo pracodawcy mogą liczyć na szybsze obniżenie wskaźnika zatrudnienia, tym samym optymalizację kosztów PFRON, co powinno być zachętą do tworzenia stanowisk pracy dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami.

Ty sam możesz również ubiegać się o wsparcie w ramach programów aktywizacji zawodowej, które mają na celu ułatwienie Ci wejścia lub powrotu na rynek pracy.

Jak zaplanować karierę zawodową osoby chorej psychicznie?

Osoby chore psychicznie mogą pracować, ale planowanie ich kariery wymaga specjalnego podejścia. Kluczowe jest zrozumienie unikatowych potrzeb i zasobów, które mogą wspierać ich w osiąganiu celów zawodowych.

1. Wyznaczanie ścieżki kariery to proces identyfikacyjny pasji i umiejętności, a także rozpoznawania ograniczeń. Ważne jest, aby nie spieszyć się z decyzjami. Należy rozważyć, co jest możliwe, oraz jakie środowisko pracy będzie najbardziej sprzyjające. Ekspert w dziedzinie rehabilitacji zawodowej, Jan Kowalski, wskazuje, że kluczowe jest dostosowanie ścieżki kariery do indywidualnych ograniczeń i potrzeb. Warto skorzystać z pomocy doradców zawodowych, którzy specjalizują się w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi.
2. Długoterminowe wsparcie w karierze jest niezbędne dla utrzymania stabilności zawodowej. Polega na ciągłym monitorowaniu i dostosowywaniu planu działania. Ważne, aby mieć kogoś, kto będzie przewodnikiem i wsparciem na każdym etapie ścieżki kariery.

Badania National Institute of Mental Health sugerują, że systemy pomocy, takie jak mentorzy, asystenci czy grupy wsparcia, mogą znacząco poprawić wyniki zawodowe chorych psychicznie.

Źródła

• https://www.psychiatriapolska.pl/pdf-58113-79355?filename=79355.pdf
• https://mragowo.praca.gov.pl/documents/5734329/5811084/Prezentacja%20-%20informacja%20dla%20pracodac%C3%B3w.pdf/c7355849-0a72-4d36-85a2-311eb88a6f2f?t=1666080050230
• https://journals.umcs.pl/j/article/viewFile/1841/1412
• https://womenshealth.gov/mental-health/living-mental-health-condition/working-mental-health-condition
• https://www.pfron.org.pl/fileadmin/files/p/2544_PDP_wersja_23_02_13.pdf
• https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Wsparcie_osob.pdf